De eeuwige wederkomst (28/09/2005).

"Als het heelal met de Oerknal geboren is kan men dus, voorafgaand deze geboorte, zoals Rrobin al benadrukte, enkel speculeren, en heeft elke 'absurditeit' c.q. aanname evenveel waarheidsgehalte."

Niet mee eens. WAT er (causaal gezien) vóór de Oerknal was is onbekend, maar dàt er iets was is logisch. Jij postuleert echter een God die zichzelf uit het niets geschapen zou hebben/uit het niets ontstaan zijn zou; dit is onlogisch.


"Hieruit kunnen we concluderen dat, voorafgaand de geboorte het 'niets' even veel waarheidsgehalte bevat als het 'iets'. Een hogere levensvorm is even (on)mogelijk als een oneindige causale regressie."

Hier gebruik je weer het woord "mogelijk" op de verkeerde manier. De vorige keer dat ik dit uit probeerde te leggen was je antwoord, "Xnappernixvan". Ik zal dus niet herhalen wat ik toen schreef. Maar bekijk het eens zo. Stel even dat er alleen de hierboven door jou genoemde "mogelijkheden" zijn. Dan is het òf zo dat er vóór de oerknal een hogere levensvorm was, ofwel een oneindige regressie. Als er een hogere levensvorm was, dan was er geen oneindige regressie; die was dan dus ook niet mogelijk. En als er oneindige regressie was, dan was er geen hogere levensvorm, noch was die dan mógelijk.

We weten niet welke van de twee het was, noch of het misschien iets heel anders was; dit kunnen we ook niet weten. Maar we kunnen wel logisch denken. Het door jou gepostuleerde "hogere wezen", dat uit het niets ontstaat, is onlogisch om deze laatste eigenschap. Oneindige regressie is logisch.


"Indien de definitie van het niets is zoals jij pretendeert kan de eerste vereiste beweging ook niet hebben plaatsgevonden. Beweging is namelijk ook 'iets'."

Inderdaad, precies mijn punt. Ik zei er expliciet bij dat het "uittrekken van de pin" van de handgranaat overdrachtelijk bedoeld was, omdat zo'n beweging inderdaad een ruimte waarin de "hand" naar de handgranaat kan bewegen veronderstelt. Ik dacht zelf eerder aan een inherente instabiliteit binnen de handgranaat.


"Ik ben een mens, ben daarnaast Joods van oorsprong, maar heb me er tot op heden niet in verdiept. Mijn postulatie van die 'hogere levensvorm' heeft dan ook niet zijn wortelen in die oorsprong c.q. mijn mening is, zover ik weet, en kijkende naar mijn kennis wat dit betreft, niet gemanipuleerd door het bijbehorende schrift."

Met de "eeuwige terugkeer" bedoel ik niet per se Big Bang - Big Crunch - Big Bang - Big Crunch - ..., maar überhaupt oneindige regressie en progressie (dus: het is niet alleen nooit begonnen, het zal ook nooit ophouden). Als je ons "punt" in de causaliteit ziet als een punt op een rechte lijn, en de oneindige regressie (het "verleden") als het stuk dat de ene kant op oneindig lang doorgetrokken kan worden, en de oneindige progressie (de "toekomst") als de andere helft, dan heb je nog geen eeuwige terugkeer. Die krijg je pas als je de oneindige lijn beschouwt als een cirkel in plaats van een rechte lijn.

De reden dat ik je die vraag stelde was het feit dat Nietzsche het in dit verband heeft over "rassen die dit idee [van de cirkel] niet kunnen verdragen", en jij het had over betekenis en de bevrediging die volgt uit het idee van een "hoger wezen". Dit idee is namelijk inderdaad in staat betekenis aan je leven te geven. Het lijden (en dat is wat het leven is, als we Boeddha mogen geloven) is dan niet zinloos, maar geschiedt omwille van God.

In het model met oneindige re- en progressie is het lijden inderdaad zinloos, behalve als jij er zelf een rechtvaardiging voor verzint: het leven heeft dan van zichzelf geen zin, jij moet het zelf zin géven. Maar in het model van de rechte lijn kun je nog denken, ach, dit lijden (dit léven) is eenmalig, het is zo voorbij en dan is het voor altijd gebeurd. Nee, zegt Nietzsche, het is niet eenmalig, want de keten der causaliteit vormt een cirkel, en je leven zal elke keer opnieuw geleefd moeten worden. Tussen je (hersen)dood - je laatste moment van bewustzijn - en je eerste bewuste moment zit weliswaar een enorme aaneenschakeling van gebeurtenissen, maar géén oneindigheid, en deze lange aaneenschakeling is in een flits voorbij voor jou, omdat je gedurende die "tijd" niet bij bewustzijn bent. Op je laatste bewuste moment volgt dus ogenblikkelijk weer je eerste. Er is dus wel reïncarnatie, maar niet van je ziel maar van je lichaam (een Nietzscheaan gelooft niet in "ziel"), en zonder de mogelijkheid de cyclus ooit te beëindigen.

In dit model bestaat er dus geen hiernamaals. Er bestaan geen zonden. Maar je leven is geen moment in de Newtoniaanse zin, geen "punt" in de causaliteit, maar een periode, en geen eenmalige, maar een eeuwig terugkerende periode. Er is geen hogere levensvorm die jou kan beoordelen en veroordelen; er is alleen jijzelf, die moet beoordelen of je dit leven, zoals je het nu leeft en geleefd hebt, eeuwig zult willen herhalen. Wil je dit niet, is je beoordeling negatief, dan zul je er iets aan moeten veranderen zodat het het wel waard wordt eeuwig opnieuw ditzelfde leven te leven. Let wel dat je je oordeel in dit geval richt op je onwil, en niet op je onmacht; doe je dit laatste, dan veroordeel je jezelf tot eeuwige ontevredenheid, terwijl je in het eerste geval tenminste nog iemand bent die bevrediging ZOEKT, die zijn best doet zijn leven het wáárd te maken, eeuwig opnieuw te worden geleefd.