Van Holst naar Jung.

Wat Holst in de spiegel ziet (zie hieronder), wat voor hem het enige wezenlijke is, is zijn Anima. De Anima is, zeg maar, de vrouw in de man (in tegenstelling tot uitwendige vrouwen, waarop de Anima dikwijls geprojecteerd wordt - met desastreuze gevolgen). Het is als hij zich op deze richt dat de man de totaliteit bereikt, die Jung het Zelf, Holst het Wezen noemt.

Er is een geheimzinnige relatie tussen de Anima (of Animus: de man in de vrouw) en de symbolen of beelden van het Zelf. Volgens Jung is Christus zo'n symbool van het Zelf. Het Zelf zelf is dan God, die onzichtbaar is.

"Wie mij gezien heeft heeft de Vader gezien".
[Johannes 14:9.]

Zoals Nietzsche zegt, was de functie van Jezus om vrouwen tot het Christendom te verleiden; voor mannen had het Maria. Maar Jezus is niet alleen een Animus-, maar ook een Animàfiguur. Hij is immers behoorlijk "vrouwelijk", namelijk zachtmoedig, teder - zwak... Hij kan dus als een symbool van het Zelf van zowel mannen als vrouwen dienen.

De Griekse god Dionysos, het Heidense tegendeel van Jezus, werd aan de ene kant voorgesteld als de personificatie van brute mannelijke kracht, maar aan de andere kant ook vaak als verwijfd... Zowel Dionysos als Jezus zijn voorbeelden van het "kindarchetype", zoals Jung het noemt. "Het kind" is niet voor niets onzijdig: kan zowel mannelijk als vrouwelijk zijn; is noch uitgesproken vrouwelijk, noch mannelijk (dat ontwikkelt zich pas in de puberteit). Bovendien symboliseert het kind precies wat Roland Holst bedoelt: de onschuld, het Paradijs, het geloof...