Ik begin eindelijk te begrijpen wat het woord "logos" bij Heraclitus betekent. Dit woord, gewoonlijk als "rede" vertaald, kan mijns inziens beter vertaald worden met "reden". Het is de wet, de wetmatigheid, de noodzakelijkheid van oorzaak en gevolg. Hieruit is onder meer te begrijpen waarom Heraclitus, als hij naar zijn reden luistert, tot het inzicht komt dat alle dingen één zijn: alle dingen vormen immers één aaneenschakeling, één keten, van oorzaak en gevolg. (Ik zal overigens vanaf nu gewoon "rede" zeggen: het verschil tussen "rede" en "reden" is namelijk vergelijkbaar met dat tussen "de idee" en "het idee": beiden bestaan niet in het Engels, waarin "rede" evenals "reden" "reason" is, en "de idee" evenals "het idee" "the idea".)
Maar eigenlijk is "oorzaak en gevolg" een simplificatie: in werkelijkheid bestaan er geen losse oorzaken en gevolgen, evenmin als er losse druppels bestaan in stromend water: het geheel is één. Vandaar dat Heraclitus de logos met het vuur identificeert: het vuur is de energiegolf die achter en onder de schijnbare deeltjes zit; in werkelijkheid bestaan er geen deeltjes.

"Deze ordening [kosmos], dezelfde voor alle wezens, is niet gemaakt door iemand van de mensen of van de goden, maar zij was er altijd, is er en zal er zijn, een eeuwig levend vuur dat volgens zijn maten ontbrandt en dooft."
[Heraclitus.]