De gemiddelde mens en de uitzondering.

Middelmatigheid en uitzonderlijkheid kunnen beiden positief en negatief zijn. Middelmatigheid kan relatief positief zijn, omdat ze hoger staat dan uitzonderlijke slechtheid, dan ondermaatsheid. Aan de andere kant kan ze relatief negatief zijn, omdat ze niet uitzonderlijk goed, niet bovenmaats, is.

Omgekeerd kan uitzonderlijkheid zowel uitzonderlijke goedheid als slechtheid zijn, zowel ondermaatsheid als bovenmaatsheid. De uitzondering heeft het nadeel van het extreme (maar natuurlijk ook het voordeel ervan). De middelmatige heeft de veiligheid van het gemiddelde, maar ook de beperktheid ervan.

In geestelijk opzicht is stabiliteit wellicht verkieslijk boven grote hoogten en diepe dalen, boven ups en downs - boven manisch-depressiviteit. Want hier is het precies omgekeerd. De maatschappelijke uitzondering heeft innerlijke rust en stabiliteit nodig (ja in feite is dit wat haar uitzonderlijk maakt), terwijl de gemiddelde mens Ausschweifungen (het Nederlandse woord "uitspatting" mist de gewenste lading), ontsnappingen naar boven en naar beneden nodig heeft om de verveling van zijn bestaan uit te kunnen houden. De uitzondering heeft innerlijke rust: dit stelt haar in staat om naar buiten toe tot grote hoogte (en even grote diepte) te stijgen. De gemiddelde mens heeft innerlijke onrust, onvrede met zichzelf: dit alleen veroordeelt hem tot middelmatigheid.